This post is also available in: Français (Frans)
Nadenken over dit tijdperk van ecosystemische veranderingen in gang gezet door menselijke activiteit, houdt een bevraging in van de ontologieën die de verhouding van het menselijke tot de zogenaamde “(natuurlijke) omgeving”, “het milieu” schragen.
De breuklijnen lichaam/geest, natuur/cultuur waarlangs de “naturalistische” ontologie is opgebouwd, maken de herleiding tot handelswaar mogelijk die een noodzakelijke voorwaarde is voor kapitalistische exploitatie, dit in samenhang met vormen van onderdrukking die de greep van consumentisme en management vervolledigen. Dergelijke breuken hebben ook de fundamenten van de psychoanalyse, die is opgetrokken rond binaire opposities, ten gronde beïnvloed: interne realiteit/externe realiteit, Ik/niet Ik, dualismen in het veld van de driftmatigheid, object/subject, mannelijk/vrouwelijk, activiteit/passiviteit.
De theorieën van de voorstelling (zaakvoorstelling en woordvoorstelling) hebben de aandacht toegespitst op het object ten koste van datgene waaruit het is voortgekomen, de niet-gedifferencieerde fond, en hebben psychische investering in verband gebracht met driftmatige trajecten en de positie van het object. Met het afwijzen van de fenomenologie hebben ze het veld van het mediale in de schaduw gelaten (een atmosfeer, sferen), evenals alles wat raakt aan de dynamiek van gradaties, verzadiging, druk, stroom, en andere verschijnselen die het functioneren van het niet-gedifferentieerde kenmerken. De Winnicotiaanse concepten worden ofwel ondermijnd (het transitioneel “object”), ofwel genegeerd (het “zuiver vrouwelijke” en het “zuiver mannelijke”), ofwel verworpen (de “moeder-omgeving”).
Reflecteren over het tijdperk van ecosystemische veranderingen, over uitbuiting en onderdrukking, betekent voor de psychoanalyse, indien ze zich wenst te engageren, de dynamiek tussen het objectale en het vormloze bewerken en zich losmaken van dualistische denkvormen teneinde het meervoudige, m.a.w. de complexiteit te kunnen vatten.
Jean-Paul Matot geeft eerst een algemene uiteenzetting over de originele bijdragen van zijn denken, vervolgt dan zijn lezing in dialoog met de deelnemers aan het seminarie “Psychoanalyse en omgeving/milieu”, en beantwoordt tot slot de vragen vanuit de zaal.
Vrijdagavond lezing
20u30
Château Malou, Pierre Lévie allee, 1200 Sint-lambrechts-Woluwe
Recent Comments